Rozmowa kwalifikacyjna to stresująca sytuacja. A gdyby tak jeszcze była to Twoja pierwsza taka rozmowa…? Gdy się wklepie stosowne hasło do wyszukiwarki, Internet odpowie tysiącami linków. A przecież Ty nie chcesz ich czytać! Pytanie, które Ty sobie zadajesz jest często takie: „Czy jest jakiś konkretny sposób aby się do takiej rozmowy przygotować?” I czy to będzie skuteczne? Jaki będzie skutek tych przygotowań? Przybędzie mi tylko wiedzy? Czy może jeszcze (gdyby się dało) pozbędę się tremy? Czy to w ogóle jest możliwe?
Co ma Tobie dać przygotowanie?
Zacznijmy od banalnych stwierdzeń na początek. Nie ma metody w 100% skutecznej, bo przecież potencjalny pracodawca nie dostarczy Ci listy pytań czy innego opisu wymagań – i to uznasz pewnie za kiepską wiadomość – ale jest metoda, która mimo to pozwoli Ci drastycznie zwiększyć Twoje szanse na spokojne odpowiadanie na pytania, co więcej równocześnie automatycznie ograniczając Twoją tremę. Powiedzmy, że nie jest to ideał, ale… to już byłoby coś!
Sedno przygotowań polega na dwóch głównych działaniach: z jednej strony należy sobie przygotować zestaw „gotowców” (albo może raczej „pół-gotowców”), czyli gotowych odpowiedzi na około 20 najpopularniejszych kwestii, o które mogą zapytać rekruterzy. Z drugiej strony należy dopełnić kilku podstawowych wymogów dotyczących kwestii organizacyjnych. I to jest tyle. Po takich przygotowaniach masz wielkie szanse na to, że większość kwestii, o które Cię zapytają pozwoli Ci użyć przygotowanych przez Ciebie haseł, czy to w wersji oryginalnej, czy to w wersji lekko zmodyfikowanej. Dodatkowo, takie przygotowanie zwiększy drastycznie Twoją pewność siebie – będziesz się po prostu czuł dobrze przygotowany – a to jest… błogie uczucie.
Lista pytań
Poniżej podaję ramową listę pytań, a na każde powinieneś przygotować sobie 5-10 zdań
swojej odpowiedzi. Napisz je sobie na kartce i przećwicz głośno kilka razy z pamięci wypowiadanie każdej z tych kwestii. Oczywiście, nie chodzi o zgodność słowo-w-słowo tego co będziesz mówić. W każdym przypadku powinieneś bez kłopotu (i zaglądania do kartki) „mieć przed oczyma kilka głównych elementów swojej wypowiedzi” i je faktycznie wypowiedzieć. Wypowiedź powinna być swobodna i „mówiona” a nie być „odtwarzanym z pamięci tekstem napisanym”.
Pytania będą dotyczyć – generalnie – czterech grup tematycznych: Twojego cv, Twojej osoby, danej firmy i Twojej w niej roli oraz… całkiem innych (może zaskakujących) kwestii. Tych ostatnich spraw – jeśli się pojawią – nie przewidzisz, pozostają Ci więc w praktyce trzy grupy pytań:
Twoje CV
Przygotuj o każdym wpisie do swojego cv „historyjkę na 5-10 zdań”
Przygotuj odpowiedź też na pytania: dlaczego X lub Y, po co to było? Jak wyjaśnisz…?
Przeanalizuj (sam albo z pomocą innej doświadczonej osoby) swoje cv – wypisz sobie ewentualne „trudne” (niewygodne dla Ciebie) pytania – przygotuj na nie odpowiedzi
Rozważ także pytania „dlaczego w Pana/Pani cv nie ma ….?” Co na to odpowiesz?
UWAGA: jeśli sprawia Ci kłopot zidentyfikowanie w/w kwestii (nie odpowiedzi, tylko ewentualnych pytań), to poproś o pomoc osobę Ci życzliwą, a możliwie doświadczoną. Dodatkowo, jeśli masz już doświadczenia z innych rozmów kwalifikacyjnych, nie zapomnij zajrzeć do swoich notatek z tych spotkań.
Ty jako osoba – wypisz hasła z poniższej listy, dotyczące Twojej osoby, a następnie o każdym z nich przygotuj, podobnie jak to robiłeś/aś w poprzedniej grupie pytań, kilka zdań sensownej odpowiedzi:
Twoje umiejętności (jeżeli nie były w cv)
Twoje wady i zalety
Twój czas wolny
Twoje umiejętności miękkie (lider czy członek zespołu? Sprzedaż? Kontakt z klientem?…)
Dlaczego ma firma ciebie wybrać spośród 10 kandydatów na tym etapie? Do odpowiedzi dodaj uzasadnienie. Może jakiś przykład
Firma, do której się starasz i rola jaką chcesz w niej odegrać
Czym się zajmuje ta firma? W ogóle? Ostatnio?
Czego Ty szukasz w tej firmie? Dlaczego się w niej starasz o pracę?
Gdzie chciał(a)byś siebie widzieć za 5 lat?
Twoja ewentualna rola w firmie. Stanowisko? Elastyczność? (wyjazdy, godziny pracy)
Jakich zarobków oczekujesz?
TWOJE PYTANIE DOTYCZĄCE TEJ FIRMY – przygotuj sobie je koniecznie, takie aby pokazywało Twoje przygotowanie i zainteresowanie
Inne – też zaskakujące. Na nie raczej się nie przygotujesz, szkoda na to czasu. Lepiej weź się za pozostałe punkty przygotowań
Mowa ciała i wskazówki inne:
Przyjdź 5-10 minut przed umówioną porą. Nie wcześniej (jeśli zajedziesz wcześniej, idź sobie pospacerować). Nie później!
Ubierz się średnio formalnie, a więc bezpiecznie. Rekomendacja dla mężczyzn – jeśli nie jesteś pewny, że tak będzie dobrze, to nie idź w garniturze i krawacie. Może wystarczy zestaw: spodnie i inna marynarka, bez krawata, albo porządne (garniturowe) spodnie i pasujące buty, porządna koszula z kołnierzykiem i sweter? Generalnie, jako młody człowiek, raczej nie stracisz na takim wyborze, a zyskasz na naturalności i „nieprzesadnej sztywności”. Rekomendacja dla kobiet – myśl o podobnym „pośrednim” stopniu formalności ubioru.
Podczas rozmowy zachowaj pozytywną mowę ciała, kontakt wzrokowy
Na ich pytania odpowiadaj pełnymi zdaniami, nie „unikaj rozmowy”. Lepiej powiedz nieco więcej niż mniej.
Jeśli Ci zaoferują coś do picia – weź, choćbyś miał(a) tylko trochę wypić.
Pokazuj, że rozumiesz i akceptujesz ich „wyższą pozycję” względem Ciebie. Bądź grzeczny i raczej powściągliwy
Nie krytykuj niczego, w szczególności nie krytykuj poprzedniego pracodawcy ani uczelni. Możesz pokazać, że widzisz słabe strony czegoś, ale opisz to pozytywnie i dyplomatycznie, np. jako „tę kwestię musiałem sam/a pogłębiać potem”
Nie pytaj o pieniądze (ani inne świadczenia firmowe), chyba że zostaniesz bezpośrednio zapytany/a
Bądź świadom/a swoich atutów, zarówno twardych (widocznych w cv) jak i miękkich. Jeśli masz mało twardych, przygotuj sobie historyjki (z przykładami) o swoich atutach miękkich (może: praca w grupie, umiejętność wychodzenia z kłopotów, systematyczność, dokładność, elastyczność…..).
Na końcu rozmowy koniecznie zadaj im 1-2 pytania dotyczące tego miejsca pracy, tego co aktualnie robią, planują – ale to nie mogą być banalne pytania – poczytaj do nich coś, przygotuj się!
A jeśli padnie pytanie o wysokość oczekiwanych zarobków?
Moja rekomendacja odpowiedzi jest zapisana w trzech punktach:
Najpierw sam dobrze się zorientuj co do sytuacji rynkowej (widełki, przykładowe, bez nazw firm ale z typem podmiotu) – powiedz im o tym, tym samym pokażesz swoje przygotowanie, odrobienie „zadania domowego”
Zastanów się, czy pozycjonujesz się w górze czy w dole „widełek” i dlaczego + argumenty dlaczego (jeśli są na twoją korzyść)
Powiedz na końcu, że słyszałeś że ta firma jest „typu fair i dobrze traktuje ludzi” – więc uważnie rozważysz KAŻDĄ ich propozycję, bo będziesz wiedzieć, że „raczej jest fair”
Nie ma idealnej, na 100% metody przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej, ale istnieje prosty sposób, aby być przygotowanym na większość pytań, jakie zwykle padają
Nauczenie się kilkunastu pół-gotowych odpowiedzi na najczęściej padające pytania pozwoli Ci zachować kontrolę nad większością poruszanych w rozmowie kwestii, nawet jeśli pytania nie będą identyczne z tymi, na które jesteś przygotowany
Zdecydowana więszość w/w pytań posłuży Ci wielokrotnie – przy następnych rozmowach, gdyż nie dotyczą tej firmy, tylko Ciebie, Twojej osoby i Twojego cv.
Koniecznie (po wcześniejszym przygotowaniu) zadaj na końcu 1-2 sensowne pytania dotyczące firmy, do której się starasz
Po rozmowie, w domu, zrób notatki z pamięci. Przydadzą Ci się podczas przygotowań do innych rozmów kwalifikacyjnych w przyszłości.